Rét nàng Bân là cách gọi mang tính chất như truyện cổ tích trong dân gian về đợt rét cuối cùng của mùa đông xảy ra vào tháng 3 âm lịch ở miền Bắc Việt Nam, hay nói chung là cơn rét muộn.
Đây là 1 đợt rét đậm, kéo dài vài ngày, thường kèm theo mưa nhỏ, mưa phùn do đặc trưng của kiểu di chuyển của khối không khí lạnh cuối mùa không phải chỉ từ Bắc xuống Nam mà hơi lệch về phía Đông qua vịnh Bắc Bộ, đưa hơi nước từ biển vào, và chúng di chuyển có thể không mạnh.
Sự tích rét nàng Bân
Nàng Bân là con gái của Ngọc Hoàng nhưng khác với nhiều chị em của mình, nàng Bân chậm chạp và có phần vụng về. Tuy nhiên, nàng Bân vẫn được cha mẹ yêu chiều. Ngọc Hoàng và Vương Mẫu thương con thua em kém chị nhưng không biết làm cách nào, mới bàn nhau gả chồng cho nàng để nàng biết thêm công việc nội trợ trong gia đình.
Chồng nàng Bân cũng là một người trên thế giới nhà trời. Nàng yêu chồng lắm. Thấy mùa rét đã đến, nàng định tâm may cho chồng một cái áo ngự hàn. Nhưng nàng vụng về quá, khi bắt đầu rét, nàng Bân đã bắt đầu công việc song cứ loay hoay mãi, tìm được cái nọ thì thiếu cái kia, se được chỉ thì chưa có kim, đưa sợi vào dệt thì thoi, suốt lại hỏng. Đến nỗi trời đã sắp sang xuân rồi mà chỉ mới may trọn được đôi cổ tay.
Nhưng nàng Bân vẫn không nản chí. Nàng may mãi qua tháng Giêng rồi hết tháng Hai, cho tới khi áo may xong thì vừa lúc trời hết rét. Nàng Bân buồn lắm. Thấy con âu sầu, Ngọc Hoàng gạn hỏi. Khi biết chuyện Ngọc Hoàng cảm động bèn làm cho trời rét lại mấy hôm để chồng nàng mặc thử áo.
Từ đó thành lệ, hàng năm vào khoảng tháng Ba tuy mùa rét đã qua, mùa nóng đã tới nhưng có lúc tự nhiên rét lại mấy hôm, người ta gọi cái rét đó là rét nàng Bân. Tục ngữ có câu: "Tháng Giêng rét đài, tháng Hai rét lộc, tháng Ba rét nàng Bân" là vì thế.
Rét nàng Bân năm nay như thế nào?
Dự báo chiều tối ngày 16/4, một đợt không khí lạnh sẽ tràn xuống miền Bắc, kéo nền nhiệt giảm khá mạnh khiến trời chuyển lạnh, vùng núi có nơi chuyển rét.
Theo thông tin từ Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia, các tỉnh Bắc Bộ từ ngày hôm nay tới ngày 16/4, sáng sớm có sương mù và sương mù nhẹ, trưa chiều trời nắng, chiều tối và đêm có mưa rào và dông rải rác. Trong cơn dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.
Thời tiết các vùng trên cả nước từ ngày 14 - 24/4:
Phía Tây Bắc Bộ: Từ đêm 14 - 16/4, chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi, ngày nắng. Trong cơn dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.
Từ chiều và đêm 16 - 18/4, có mưa rào và rải rác có dông, cục bộ có mưa vừa, mưa to. Trong cơn dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.
Từ ngày 19 - 24/4, có mưa rào và dông vài nơi, trưa chiều trời nắng. Trong cơn dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.
Phía Đông Bắc Bộ: Từ đêm 14 - 15/4, có mưa vài nơi, sáng sớm có sương mù và sương mù nhẹ rải rác, trưa chiều giảm mây trời nắng.
Từ ngày 16 - 18/4, có mưa rào và rải rác có dông, cục bộ có mưa vừa, mưa to. Trong cơn dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh. Trời chuyển lạnh, vùng núi có nơi chuyển rét.
Các tỉnh từ Thanh Hoá đến Thừa Thiên Huế: Từ đêm 14 - 16/4, có mưa rào và dông vài nơi, trưa chiều trời nắng. Trong cơn dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.
Từ chiều tối và đêm 16 - 17/4, có mưa rào và rải rác có dông, cục bộ có mưa vừa, mưa to. Trong cơn dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.
Từ ngày 18 - 24/4, có mưa rào và dông vài nơi.
Các tỉnh ven biển từ Đà Nẵng đến Bình Thuận: Từ đêm 14 - 24/4, chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi, ngày nắng; riêng chiều tối ngày 18 - 19/4 phía nam có mưa rào và dông rải rác; từ ngày 20 - 23/4 khả năng mưa mở rộng ra toàn khu vực có mưa rào và dông rải rác. Trong cơn dông có khả năng xảy ra lốc, sét và gió giật mạnh.
Tây Nguyên: Từ đêm 14 - 24/4, chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi, ngày nắng, có nơi nắng nóng; riêng chiều tối ngày 19 - 23/4 có mưa rào và dông rải rác. Trong cơn dông có khả năng xảy ra lốc, sét và gió giật mạnh.
Khu vực Nam Bộ: Từ đêm 14 - 24/4, chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi, ngày nắng, có nơi nắng nóng; riêng chiều tối ngày 15 - 16 và ngày 19 - 23/4 có mưa rào và dông rải rác. Trong cơn dông có khả năng xảy ra lốc, sét và gió giật mạnh.
Khu vực Hà Nội: Từ đêm 14 - 15/4, có mưa vài nơi, sáng có sương mù nhẹ rải rác, trưa chiều giảm mây trời nắng.
Từ đêm 16 - 18/4, có mưa rào và rải rác có dông, cục bộ có mưa vừa, mưa to. Trong cơn dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh. Trời chuyển lạnh, vùng núi chuyển rét.
Từ đêm 18 - 24/4, có mưa vài nơi, trưa chiều trời nắng.