Buổi sáng thức dậy, bước ra cửa, chợt thấy trời trong veo, những ánh nắng ngọt mát, dịu dàng bắt đầu lan tỏa. Gió cũng ngọt ngào và mềm mại hơn. Tiếng hót líu lo, sảng khoái của bầy sẻ non ríu ran khắp hiên nhà. Sấu đã xanh thẫm lá, phượng đã thả đầy những thanh bảo kiếm xanh non, sản phẩm của cả một mùa rút ruột mình làm lửa. Từng giọt thời gian đã chảy dài dưới mỗi cành dương liễu… Vậy là trời đã sang thu!...
Vườn hoa trước nhà đã nhú đầy những nụ cúc xanh non. Những nụ cúc nhỏ xíu luôn khiến tâm hồn ta xốn xang kỳ lạ. Người ta bảo hoa hồng đẹp, quyến rũ nhưng ít thủy chung. Ngày hoa nở đẹp rực rỡ, đài hoa cũng vươn mình tự hào khoe sắc. Khi cánh hoa úa tàn cũng là lúc đài hoa rũ bỏ, từng cánh nhỏ tả tơi, tan tác, mặc cho gió trời thả sức cuốn trôi. Hoa cúc không quá đẹp, không quá đam mê, không quá rợn ngợp nhưng hoa cúc làm người ta nghĩ nhiều về sự bền bỉ, son sắt, thủy chung. Những cánh hoa nhỏ xíu, trắng đến tinh khôi, không bao giờ xòe nở hết mình, hoa nở càng đến độ, từng đầu cánh nhỏ càng co tròn lại, hướng về tâm hoa, nhỏ nhắn, căng đầy, tròn trịa. Ngày hoa tàn, đài hoa rắn rỏi hơn, ra sức nâng đỡ những sợi cánh mỏng manh không còn sức sống. Cánh hoa càng khô héo, tàn úa, đài hoa càng gồng mình lên để nâng niu, gìn giữ, chỉ đến khi cả hai không còn sức sống, chúng cùng tàn và cùng nhau tìm về đất mẹ.
Hoa cúc - mùa thu - những tinh khôi của đất trời, của đời người như hòa làm một. Mùa thu là mùa đẹp nhất trong năm, cũng là mùa thăng hoa của hồn người. Khi đã trải qua những non nớt, mỏng manh; những sôi nổi rực cháy đam mê và khát vọng; mùa thu vừa cho người ta chiêm nghiệm, vừa cho người ta vững bước đi lên, đủ sức chống chọi với những rét mướt của mùa đông quạnh quẽ đã đang lẩn quất đâu đây…
Mùa thu!
Bọn trẻ tíu tít đến trường, xốn xang áo quần, khăn quàng, sách bút… Không giống bọn trẻ chúng tôi thuở trước, nhón chân sáo đến trường, đầu đội trời, chân đạp đất, tay xách làn cói với vài cuốn vở mỏng teng, rồi quản bút, lọ mực. Tan trường về, áo quần, mặt mũi lem nhem mực, nhảy tùm xuống ao ngụp lặn chán chê rồi ngoi lên. Da đứa nào đứa nấy bóng nhẫy, đen giòn. Bọn trẻ bây giờ quần áo tinh khôi, khăn quàng đỏ chói, sách vở trĩu nặng hai vai, trĩu nặng cả tâm hồn. Thả cánh diều bay cao sợ vướng đường dây điện; nhảy xuống sông trầm mình tắm mát sợ nước đục ngầu làm mẩn ngứa da non; chạy dọc bờ đê hái hoa bắt bướm, chỉ thấy chang chang một màu trắng lóa của bê tông, cốt thép, không biết bên trời sông lở về đâu, sông bồi về đâu.
Mùa thu!
Lá bàng không xanh thêm nữa, quả bắt đầu chín rộ, bọn học trò tíu tít dưới gốc cây đập hạt bàng, nhặt phần nhân thơm bùi, béo ngậy chia cho nhau từng mẩu. Những mối tình đầu nảy nở từ những sẻ chia nhỏ xíu nhỏ xiu ấy, để rồi mỗi lần cầm quả bàng chín mọng trên tay, đưa lên môi nhấm nháp, lại thấy đâu đây vị ngọt nụ hôn đầu. Hoa sữa cũng bắt đầu tách mình khỏi kẽ lá chuẩn bị cuốn người ta vào những đam mê, nhung nhớ, khát khao…
Một sớm mùa thu, mưa lất phất bay. Mưa dịu dàng choàng tấm lụa mềm lên cảnh vật, thướt tha và êm ái. Và lòng người như cũng được gột rửa hết những bụi trần bởi cái tinh khôi, sáng trong của đất trời.
Một sớm mùa thu. Nỗi nhớ từ đâu như dòng sông lặng lờ chảy qua, dịu dàng và thanh thản, cuốn theo những kí ức bất chợt cũng ùa về. Nhớ những sớm mùa thu thức giấc giữa khung cảnh quá đỗi bình yên ở quê nhà. Thoảng trong không khí hương ổi chín ngọt ngào, hương cau thảo thơm dân dã, hương thị chân chất, bình dị. Đóa cúc vàng mỏng manh trong làn gió heo may nhẹ nhàng. Tiếng chim kêu lích chích trên cành, đàn gà con ríu rít theo mẹ ra sau vườn kiếm ăn. Tôi thường thong thả hít căng lồng ngực mùi hương lúa chín tinh tươm, ngây ngất, thấy lòng mình nhẹ tênh...
Không dưng thấy nhớ tiếng bước chân của mẹ, khẽ khàng và lặng lẽ, những buổi sớm thu se se lạnh. Mẹ thức dậy khi mặt trời còn chưa mọc, bước nhẹ nhàng để đàn con khỏi tỉnh giấc, chuẩn bị rau quả cho gánh hàng rong vào buổi chợ sớm. Ánh đèn dầu leo lét in dáng mẹ cặm cụi, tảo tần. Không gian tĩnh mịch yên ắng khi đất trời như vẫn còn ngủ say. Tiếng bước chân mẹ vọng vào trong cả những giấc mơ của tôi, khơi dòng nỗi nhớ mênh mang, da diết. Để khi xa quê, lúc đêm về tôi vẫn thèm được chở che trong hơi ấm dịu dàng, được vùi vào lòng mẹ như những ngày thơ bé. Cuộc đời mẹ thầm lặng như chính tiếng bước chân của mình, khẽ khàng gõ vào đêm những thanh âm của nắng mưa vất vả, gồng gánh nhọc nhằn vì đàn con thơ dại...
Một sớm mùa thu. Nhẩn nha cùng tiếng mưa rơi êm êm ngoài cửa sổ, thả nỗi nhớ về khu vườn ấu thơ bình dị. Tôi khẽ lắng nghe mùa thu kể chuyện, nghe kí ức thầm thì...